تحلیل انتقادی عوامل برون دانشگاهی موثر بر رتبه جهانی دانشگاه‌های ایران

هدف پژوهش حاضر بررسی چالش‌های بیرونی نظام آموزش عالی ایران بر اساس رتبه-بندی‌های جهانی است که از رویکرد تحقیق کیفی ازروش تحلیل گفتمان انتقادی روث وداک بهره گرفته است. مشارکت‌کنندگان در تحقیق، 16 نفر از صاحبنظران در موسسات پژوهشی و دانشگاهی مستقر در تهران بودند که به صورت هدفمند و با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در پژوهش، مصاحبه نیمه‌ساختارمند و همچنین تحلیل محتوای آثار مکتوب و سخنرانی‌های صاحبنظران منتخب بود. برای اعتبار‌سنجی داده‌ها در پژوهش حاضر از دو روش بازبینی مشارکت‌کنندگان و مرور خبرگان غیر‌شرکت‌کننده در پژوهش استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از سه روش تحلیل موضوعی، تحلیل متن نوشتاری و روش تحلیل متون گفتاری استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد چالش‌های سیاست‌گذاری (تنوع و عدم هماهنگی در سیاست‌های نهادهای تعیین کننده خط‌مشی‌های آموزش عالی، کم‌توجهی به تعیین رسالت‌ها در سیاستگذاری، تخصصی نبودن و استفاده نکردن از نتایج پژوهش در فرآیند سیاستگذاری‌ها)‌، چالشهای اقتصادی (کم‌توجهی به در آمدزایی دانشگاه‌ها در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشور، کم توجهی به اقتصاد دانش بنیان به منظور توسعه اقتصادی کشور) و چالش‌های فرهنگی-اجتماعی (کم اهمیت بودن علم در جامعه ایران، کم توجهی به تربیت شهروند جهانی و توجه ویژه به «ما» محلی)، از جمله چالش‌های محیط بیرونی نظام آموزش عالی هستند که منجر به ضعف رتبه دانشگاه‌های کشور در رتبه‌بندی‌های جهانی شده‌اند. در این راستا، راهبردهایی به منظور بهبود رتبه دانشگاه‌های ایران در رتبه بندی‌های جهانی ارائه شده است.